📚 Селсусын номын сан

Селсусын номын сан нь одоогийн Туркийн Анатолийн нутагт байрлах Эфес хотын нутаг дэвсгэрт орших эртний Ромын барилга юм. Энэхүү номын санг Ромын сенатч Тибериус Юлий Селсус Полемаэанус-ын дурсгалд зориулан барьжээ.

• Селсус нь өөрийн хувийн хөрөнгөөр энэхүү номын санг санхүүжүүлсэн.
• Тэрээр МЭ 92 онд консул, МЭ 115 онд Ромын Азийн мужийн захирагч байсан бөгөөд Сардис хотоос гаралтай баян, нэр хүндтэй иргэн байв.
• Түүнийг номын сан дээр Ром болон Грекийн иргэн гэж аль алинаар нь хүндэтгэн дурдсан байдаг.
• Номын санг түүний хүү Гай Юлий Аквила (Консул 110 он) бариулж, МЭ 135 онд бүрэн дуусгажээ.

🏛 Архитектур ба зорилго

• Энэхүү номын сан нь 12,000 гаруй цаасан бичмэл хадгалах зориулалттай байснаас гадна Селсусын дурсгалын бунхан болох үүрэгтэй байсан.
• Селсусын шарил нь номын сангийн үүдний доорх булшны сандайнд оршуулагдсан бөгөөд энэ нь тухайн үед маш онцгой хүндэтгэл байсан. Учир нь тухайн үед хотын дотор болон нийтийн барилгад оршуулга хийх нь маш ховор байв.

🕰 Түүх

• Номын санг Эфес хотод буюу эртний Грекийн хот байхад барьсан.
• Энэ барилга нь Ромын нөлөөг илэрхийлсэн цөөхөн үлдсэн нийтийн номын сангуудын нэг бөгөөд зөвхөн Ромд биш, эзэнт гүрэн даяар ийм номын сангууд баригдаж байсны нотолгоо юм.
• МЭ 262 онд болсон хүчтэй газар хөдлөлтөөр номын сангийн дотор тал болон бүх бичмэлүүд шатаж устсан. Гагцхүү нүүрэн хэсэг нь л үлдсэн.
• МЭ 400 оны үед барилгыг өөр зориулалтаар ашиглаж байв.
• Хожуу Византын үеийн дахин нэг газар хөдлөлтөөр гадна фасад нь бүрэн сүйдсэн.

🛠 Сэргээн босголт

• 1960–1970-аад онд номын сангийн нүүрэн фасадыг сэргээн босгосон.

• Барилга нь зүүн зүг рүү харсан ганц танхимтай бөгөөд энэ нь Витрувий архитекторын зөвлөснөөр өглөө эрт наранд чиглэсэн байдалтай байсан.

• Үүдний хоёр талд дөрвөн хос Ионы багана суурин дээр байрлах бөгөөд тэдгээрийн дээр Коринфийн баганууд давхарлан босгосноор барилгын өндөрийг нэмэгдүүлжээ.

• Зарим түүхчид барилгын гурав дахь баганын давхар ч байж болох тухай таамаг дэвшүүлдэг.

• Барилгын нүүрэн фасад нь барималд зориулсан хүрээ болон хөндий орон зайтай байдлаараа эртний Грекийн театрын тайзны хэлбэртэй төстэй учир "тайзны маягийн" (scenographic) гэж тодорхойлогддог.

Бичлэг

📍 Байршлын зураглал